Zasady integracji europejskiej
Fundamentem integracji europejskiej są cztery wolności rynku wewnętrznego zapisane w atr.14 Traktatu ustanawiającego Wspólnoty Europejskie (TWE):
• Swoboda przepływu towarów,
• Swoboda przepływu osób ,
• Swoboda przepływu kapitału ,
• Swoboda przepływu usług.
Proces pogłębiającej się integracji realizował się poprzez coraz pełniejsze i skuteczniejsze wprowadzanie w życie wyżej wymienionych swobód. Rozporządzenia i dyrektywy przyjmowane w krajach WE w miarę łączenia się rynków krajów członkowskich usuwały istniejące ograniczenia i bariery w swobodzie przepływu towarów ,osób, kapitału i usług.
Swoboda przepływu towarów oznaczała znoszenie ceł i ograniczeń ilościowych w wymianie między krajami, następnie ujednolicanie norm, certyfikatów, wprowadzanie jednolitych dokumentów, znoszenie barier administracyjnych oraz wprowadzenie Wspólnej Taryfy Celnej dla państw trzecich. W efekcie zniesiono przeszkody w handlu i stworzono wspólny rynek towarów.
Swoboda przepływu osób oznaczała:
• Swobodę przemieszczania się , podróżowania,
• Swobodę zatrudniania się,
• Swobodę prowadzenia działalności gospodarczej,
• Swobodę osiedlania się.
Traktat Rzymski uregulował sprawę przepływu pracowników(art.39-40).Dotyczyła ona pracowników najemnych, zatrudnionych na etacie. Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej uregulowana była osobno (art.43-48 TWE), gdyż dotyczyła osób fizycznych samozatrudniających się a także osób prawnych.
Swoboda przepływu kapitału oznaczała swobodę inwestowania (inwestycje bezpośrednie i pośrednie) oraz swobodę transferu płatności. Najwięcej problemów przysporzyła liberalizacja przepływu kapitału i wprowadzenie swobody świadczenia usług finansowych. Sektor finansowy jest w krajach Unii podzielony na segmenty krajowe i rządzony lokalnymi przepisami i walutami, które odgrywają dużą rolę w swobodnym przepływie kapitału. Regulacja i ujednolicenie ustawodawstwa w tej dziedzinie było procesem zachodzącym najwolniej i nawet obecnie trwa ciągłe doskonalenie przepisów prawnych.
Swoboda świadczenia usług finansowych dotyczy usług bankowych, ubezpieczeniowych i obrotu na giełdach papierów wartościowych. Sfera przepływu usług finansowych dotyczy transferów dużych kwot pieniędzy, często inwestowanych na wiele lat, także wieloletnich lokat, kredytów. W tym obszarze ważne jest bezpieczeństwo depozytów i zaufanie do przepisów prawnych regulujących działalność instytucji finansowych. Proces liberalizacji usług bankowych pokazuje, że państwa członkowskie początkowo nie miały zaufania do instytucji finansowych z innych krajów. Dlatego, też nie mogły one swobodnie działać na terenie innych krajów.
Cztery powyższe swobody są ze sobą wzajemnie powiązane. Swoboda wymiany towarów, bez barier celnych i ilościowych wymaga istnienia swobody transferów pieniężnych. Płatności za towary między państwami o różnych walutach niosą za sobą ryzyko kursowe. W celu minimalizacji ryzyka pomocny jest otwarty rynek finansowy, na którym swobodnie lokowane są nadwyżki kapitału i oferowane są najtańsze kredyty, na którym istnieje niska inflacja, podobne stopy procentowe etc. Wahania kursów są mniejsze jeśli gospodarki są do siebie podobne. Najlepszym wyjściem jest oczywiście likwidacja wahań kursów poprzez wprowadzenie wspólnej waluty. Wspólna waluta jest możliwa dzięki wcześniejszemu wprowadzeniu jednolitego rynku finansowego. Pełna integracja i jeden wspólny rynek europejski są możliwe tylko dzięki konsekwentnemu równoległemu wprowadzaniu wszystkich czterech swobód.
„Koncepcja wspólnego rynku zmierza do utworzenia obszaru gospodarczego, gospodarczego obrębie którego wszyscy uczestnicy stosunków gospodarczych pochodzący z państw członkowskich mogą swobodnie inwestować, produkować, pracować, sprzedawać, kupować, dostarczać usługi lub korzystać w miejscu, które jest najbardziej dla nich przyjazne. Uczestnicy ci maja być podmiotem traktowania pozbawionego dyskryminacji ze względu na obywatelstwo oraz bez zniekształceń konkurencji spowodowanych przez państwo lub innych uczestników rynku.”