Procedura budżetowa UE

Procedurę uchwalania budżetu ogólnego precyzuje art. 203 Traktatu Rzymskiego. Powstaje on przy współpracy organów takich jak Komisja, Rada oraz Parlament.

Pierwszym etapem procedury budżetowej jest wstępny projekt budżetu, który jest przygotowywany przez Komisję. Przy tworzeniu tego projektu bierze ona pod uwagę potrzeby zgłaszane przez poszczególne dyrekcje. Termin przygotowania wstępnego projektu określony jest na 15 czerwca.

Tak przygotowany projekt podlega pierwszemu czytaniu przez Radę, w którym biorą udział przedstawiciele Parlamentu. Czytanie to określane jest jako tzw. spotkanie pojednawcze. Rada jest zobligowana do przyjęcia projektu budżetu kwalifikowaną większością głosów do 31 lipca oraz do przesłania go do Parlamentu w połowie września. W przypadku, gdyby termin ten nie został zachowany, pozostałe organy biorące udział w procedurze uchwalania budżetu mogą wnieść na mocy artykułu 175 skargę do Trybunału Sprawiedliwości.

Po wpłynięciu do Parlamentu projekt budżetu poddany jest pierwszemu czytaniu. Parlament ma prawo do wnoszenia poprawek do projektu budżetu w zależności od charakteru wydatków. W odniesieniu do wydatków nieobligatoryjnych Parlament dysponuje prawem wniesienia poprawek bezwzględną większością głosów swoich członków. W przypadku wydatków obligatoryjnych wymagana jest dla wniesienia poprawek bezwzględna większość oddanych głosów. Po wprowadzeniu ewentualnych poprawek projekt budżetu przekazywany jest Radzie.

W trzecim tygodniu listopada przeprowadzane jest kolejne spotkanie pojednawcze. Na jego podstawie w trakcie drugiego czytania Rada wprowadza do projektu zmiany w wydatkach nieobligatoryjnych przegłosowane przez Parlament oraz analizuje propozycje w wydatkach obligatoryjnych. Jeżeli w ciągu 15 dni od przekazania do drugiego czytania Rada nie wprowadzi zmian do uchwalonych przez Parlament zmian oraz zaakceptuje propozycje zmian, budżet uznaje się za uchwalony. W odmiennych przypadku budżet wraca do Parlamentu.

Podczas drugiego czytania w Parlamencie jego członkowie koncentrują się przede wszystkim na wydatkach nieobligatoryjnych. W kwestiach ich dotyczących Parlament może odrzucić lub przyjąć poprawki Rady. W takim przypadku musi on przegłosować projekt większością 3/5 głosów. W przypadku, gdy Rada nie wniosła zmian do budżetu, dla jego uchwalenia wystarczająca jest zwykła większość głosów. W odniesieniu do wydatków obligatoryjnych decydujący głos ma stanowisko Rady ukształtowane w trakcie drugiego czytania. Jedynym odstępstwem od tego może być odrzucenie całego budżetu przez Parlament „z ważnych powodów”. Ta możliwość należy do najważniejszych uprawnień Parlamentu.
Jeżeli w ciągu 15 dni Parlament nie ustosunkuje się do projektu złożonego przez Radę, budżet uznaje się za uchwalony w kształcie przekazanym przez Radę. Uchwalenie budżetu kończy procedurę budżetową. Budżet jest publikowany w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.

Procedura budżetowa

1 lipca Każda z instytucji europejskich określa swoje planowane wydatki – propozycje te są grupowane przez Komisję, jako wstępny projekt budżetu (preliminary draft budget).

5 październik Rada podejmuje decyzję w sprawie wstępnego projektu budżetu, po konsultacji z Parlamentem w sprawie wydatków obligatoryjnych. Tym samym zostaje przyjęty projekt budżetu (draft budget).

w ciągu 45 dni Parlament analizuje projekt budżetu. W wyniku tego możliwe są następujące działania:
• Parlament nie podejmuje działań – budżet uznaje się za przyjęty
• Parlament przyjmuje budżet
• Parlament podejmuje decyzje o zmianach – proponuje zmiany w wydatkach obligatoryjnych, proponuje poprawki w zakresie wydatków nieobligatoryjnych

w ciągu 15 dni Rada, w drugim czytaniu analizuje stanowisko Parlamentu. Rada może wprowadzić poprawki do wydatków nieobligatoryjnych (projekt wraca do budżetu). W zakresie wydatków obligatoryjnych:
• propozycje Parlamentu zwiększające ogólnego budżet mogą być przyjęte przez Radę wyłącznie większością kwalifikowaną. W przeciwnym razie są odrzucane
• propozycje Parlamentu nie zwiększające ogólnego budżetu mogą być odrzucone przez Radę wyłącznie większością kwalifikowaną. W przeciwnym razie uważa się je za przyjęte

zakończenie procedury Parlament przyjmuje budżet i ma ostatnie słowo w zakresie wydatków nieobligatoryjnych. Może wprowadzić poprawki do tych wydatków absolutną większością głosów (3/5 głosujących). Budżet może być również odrzucony w całości absolutną większością głosów (2/3 głosujących). Brak działania oznacza cichą zgodę.

Procedura przedstawiona powyżej ma charakter dyscyplinujący dla biorących w niej udział podmiotów. W przypadku jednak, gdyby budżet nie został uchwalony w przewidywanym terminie stosuje się zasadę, że miesięczne wydatki nie mogą być wyższe niż 1/12 wydatków w roku poprzedzającego. Taka sytuacja (opóźnienie w uchwaleniu budżetu) najczęściej może być wynikiem odrzucenia przez Parlament całego projektu.